MIKEL ANTZA ETXEGOIEN
ORREAGAKO KIDEA
Posible denaren artea dela, horixe da politikan irakasten den lehen gauza. Aske diren herrietan —beraz, politika konbentzionala egiten dutenetan—, horri buruzko inolako zehaztapenik gabe onar daiteke definizio hori.
Posible dena, hau da, politika, indar-harremanetan nagusitasuna lortzearren lehiatzen diren interes kontrajarrien arteko borrokan datza horrelakoetan, eta aurretik denek onartu duten legezkotasun bati loturik beti.
Gurea bezala okupatuta dauden herrien posibilismo politikoa, berriz, ezin da konbentzionala izan, ezin da bakarrik mugatu inperialismo zapaltzaileak indarrean jarrita daukan legezkotasunera; haren aurka egon behar du, hautsi egin behar du eta gainditu.
Posible denaren artea, horrelakoetan, askatasunera, independentziara daramaten aukera guztiak bilatzea eta aztertzea da. Horiek ezin dira inoiz aurkitu kanpotik inposatua den eta helburu bakartzat herri zanpatua suntsitzea daukan legezkotasun batean.
Mendean dauzkaten herrien posibilismoa oportunismo bihurtzen da inperioaren legezkotasunarekin mugatzen bada. Horren ondorioa da independentzia, hau da, nahitaezkoa den helburu estrategiko bakarra, albo batean uztea; oportunismo horrek, luzera begira eta halabeharrez, herriaren desagerpena dakar berarekin.
Bat egiten dute, horrenbestez, nahita edo nahi gabe, etsaiaren legea onartuz independentzia lortu nahi duenaren helburuak, batetik, eta mendean duen herria beste nazio bat dela onartzen ez duen totalitarismoarenak, bestetik.
Politikak, posibilismoak, inperialismoaren aurkako erresistentziak, indarrean dagoen legezkotasuna eta legezkotasunik eza uztartu behar ditu. Ezarrita dagoen legeari nolabait men egiteak ez du esan nahi oposizioa erabat egin behar denik ordena horren barruan, horrek larriki ahultzen baitu oposizio hori; hala eginez gero, uko egiten zaio askatasun nazionalari, nahiz itxuraz huraxe lortu nahi izan.
Politika indar-harremanak beti zure mesedetan aldatzea da; aurretik zenuen baino botere handiagoa lortzea. Zentzu horretan ulertu behar da posibilismoa: Euskal Herriaren aldeko zentzuan.
Kontua ez da Madrildik diru sorta bat ekartzearen edo atez ateko zabor-bilketa ezartzearen aurka egotea —askatasuna lortzeko borrokan, baliagarria da inposatutako legezkotasuna, hala nola hark sortu dituen instituzioak—, baina lorpen horiek ezin dira politikoki posibilistatzat hartu, ez baitute indar-erlaziorik aldatzen.
Independentzia lortzeko, baliagarritasun horrek norberaren estatua berreskuratzeko estrategia baten barnean txertatua egon behar du, etsaiaren lege-sistema gaindituz. Estrategia hori ilegaltasunetik abiatuta soilik egin daiteke, berezko eta herriaren instituzio batetik abiatuta.
Oso ezberdina da gurea bezalako herri menderatu batek dena delako botere-maila bat lortzea, nahiz eta Autonomi Estatutu bat izan, baina berak irabazitakoa, inposatu eta kontrolatzen duena, edo botere hori beste batek emandakoa izatea, Espainiako Konstituziotik eta Gorteetatik datorrena izatea.
Botere horren zilegitasuna eta legezkotasuna norberarena edo beste batena da, hurrenez hurren, herriak behetik gora lortutakoa den edo herri horren integrazioa, asimilazioa eta desagerpena helburu bakartzat duen legezkotasuna inposatzen duenak emandakoa den.
Berezko estrategia, independentziarako estrategia ezin du kanpotik inposatutako legezkotasun batek mugatu, ez bailitzateke askatasunerako estrategia bat izango. Eta estrategia bat ez izateak etsaiarena garatzea dakar, berarekin kolaboratzea.
Gobernu bat, une honetan ez daukagun gobernu bat, estatu eraginkor bat izateko beharrezko eta nahitaezko osagaietako bat da; beste estatuek subjektu politikotzat hartuko dutena, atzean herri bat duelarik nazioarteko gatazka bat sortzeko gai delako.
Herri bat badugu, lidergo bat badugu, herri izate horrek herritarren arteko konfiantza eta elkartasun bat sortzen badu —oraindik ere baditugu baliabide horiek— eta funtzionatuko duen gobernu bat badugu, herriak baimendu, onartu eta estimatuko duena gobernu horrek herriaren eskaerak bereak egiten dituelako eta askatasuna lortzeko kontsigna argiak ematen dituelako, lortuko dugu independentzia.
Euskal Herriak une bakoitzean modu egokienean derrigorrean erabili eta zuzendu behar den arma bat dauka: herriaren indarra. Estrategikoa ez dena da posibilismo oportunista (helburu eskasak eta inposatutako legezkotasunak baimenduak) indar horrekin uztartzea. Indar hori bere ahalmenari dagozkion eta merezi duten helburuak lortzeko erabili behar da; independentzia lortzeko, adibidez. Nire lagun batek dioen moduan, Euskal Herriak inoiz ez dio ezetz esan eskatu zaionari.
Independentzia lortzeko, politikak edo posible denaren arteak derrigorrean urratu behar du inperialismoaren legezkotasun ofiziala, eta askatasuna ezin daiteke lortu herriaren indarrik gabe. Ondorioa bakarra da, hortaz: herria legezkotasun totalitarioaren aurkako bideetatik zuzendu behar da; independentzia lortu nahi dutela gero eta gutxiagotan esaten dutenak egiten ari direnaren guztiz kontrakoa.